انکراژروش انکراژ يکی از روش های پايدارسازی جدار های خاکی با استفاده از روش مهاری با انکر می باشد. اجرای انکر به صورت مرحله ای و از بالا به پايين می باشد و بسته به مدت زمان پايدار سازی به دو نوع موقت و دائم طبقه بندی می شوند. سيستم مهاری با انکر به منظور ايجاد پايداری داخلی جدار در مقابل حالات مختلف گسيختگی خارجی و تامين سرويس پذيری به کارمی رود.
روش انکراژ يکی از روش های پايدارسازی جدار های خاکی با استفاده از روش مهاری با انکر می باشد. اجرای انکر به صورت مرحله ای و از بالا به پايين می باشد و بسته به مدت زمان پايدار سازی به دو نوع موقت و دائم طبقه بندی می شوند. سيستم مهاری با انکر به منظور ايجاد پايداری داخلی جدار در مقابل حالات مختلف گسيختگی خارجی و تامين سرويس پذيری به کارمی رود، بنابراين در طراحی جدار های مهاری بايستی به کاهش تغيير مکان جدار و همچنين بسيج شدن نيروها در مقابل بارهای خارجی توسط انکر و اجرای قائم جدار توجه نمود. انکر ها بايستی نيروهای وارده به جدار مانند فشارهای جانبی خاک، آب و بارهای خارجی را جبران نمايند. بدين منظور نيروهای پيش تنيدگی انکر از طريق قسمت غيرمهاری انکر به قسمت مهاری انکر که در پشت منطقه فعال خک قرار دارد انتفال داده می شوند.
روش انکراژ حفاری به صورت مرحله به مرحله و از بالا به پايين گود اجرا می شود. در هر مرحله به کمک دستگاههای حفاری ويژه، چاهک های افقی يا مايل در بدنه ديواره گود حفر می شود، سپس درون اين چاهک ها کابلهای پيش تنيدگی قرار می گيرد و با تزريق بتن در انتهای چاهک، اين کابل ها کاملاً در خاك مهار می شود.
سپس کابل های مزبور را به کمک جک های ويژه ای کشيده شده و انتهای بيرون آمده کابل ها بر روی سطح ديواره گود مهار می شود. سپس به درون چاهک های مزبور بتن تزريق می شود، پس از سخت شدن بتن و کسب مقاومت کافی، کابل ها از جک آزاد می شود.
شکل 1 : جزئيات اجرای تشکيل دهنده انکر (FHWA IF-99-015)
اين کار موجب آن می شود که نيروی پيش تنيدگی موجود در کابل خاک را فشرده سازد و در عين حال کل نيروی رانش خاك در ديواره گود به خاک های داخل بدنه ديواره منتقل شده و خاک بدنه انتهايی به عنوان سازه نگهبان عمل کرده و رانش خاک بدنه مجاور گود را تحمل کند. عمق گود برداری در هر مرحله بستگی به نوع خاک و فاصله بين چاهک ها دارد و معمولا بين 2 تا 3 متر است.
انکر از سه قسمت سرانکر، قسمت آزاد و قسمت مهارشده (تزريق شده) تشکيل شده است. اين موارد و ساير اجزای ديگر به صورت شماتيک در شکل 1 نشان داده شده‌اند. سر انکر وظيفه انتقال نيرو به قسمت آزاد انکر را دارد، به عبارت ديگر به نوبه خود نيرو را به بخش مهارشده برده و به اين ترتيب انتقال نيرو از قسمت سرانکر به قسمت مهارنشده، تزريق شده و سپس به لايه های خاک انتقال پيدا مي کند.
طول باند مهار بايد در پشت سطح گسيختگی بحرانی قرار بگيرد. تاندون شامل المان فولادی پيش كشيده (سيم يا ميلگرد)، محافظ خوردگی، غلاف‌ها، در مركز قرار دهنده‌ها و جدا كننده‌ها می باشد. غلاف يا روكش، لوله‌ای صاف يا موج داراست كه از فرسايش فولاد پيش كشيده در طول unbonded جلوگيری مي‌كند، در مركز قرار دهنده‌ها به منظور قرار دادن تاندون در مركز گمانه حفاری شده می باشند تا دوغاب اطراف تاندون را فرا گيرد. براي چند المان تاندون از جدا كننده‌ها استفاده می شود. دوغاب از سيمان پرتلند بوده و بر مبنای اختلاطی است كه قادر به عبور بار از تاندون به زمين باشد و نيز از فرسايش آن جلوگيری كند. مهارها با توجه به نحوه تزريقشان به چهار دسته تقسيم ميشوند(شکل 2)
شکل 2 : FHWA-IF-99-015
خاکهای زير به طرز چشمگيری می توانند بر روي روند طرحی و ساخت ديوارهای مهارشده در خاک موثر باشند.
1- ماسه ها و سيلت های غير چسبنده ای که قبل از نصب مهار تمايل به فروريختگی دارند، به ويژه هنگامی که سطح آب زيرزمينی نيز قابل توجه باشد و يا خاک مستعد روانگرايی باشد.
2- لايه های خاکی يا سنگی که مستعد ناپايداری لغزشی هستند.
3- مصالح با تراکم پذيری بالا همچون رس ها با پلاستيسه زياد و خاکهای آلی که مستعد تغيير شکل طولانی مدت هستند.
4- لايه های حاوی خرده سنگ ها و پاره سنگ ها که اثر نامطلوبی بر عمليات حفاری چاهک ها تزريق و نصب المان ديوار دارند.
مزايای روش مهار در خاک عبارتند از:
1- روش مهار در خاک نه تنها موجب افزايش ظرفيت باربری سازه مي شود، بلکه موجب کاهش جدی ميزان تغيير شکل ديوار يا عضو قائم و در نتيجه ميزان تغيير شکل و نشست احتمالی خاک پشت ديوار می شود. اين اثر به ويژه هنگامی که در مجاورت گود ساختمانی قرار داشته باشد از اهميت ويژه ای برخوردار است.
2- مشخصات مکانيکی خاک بر اثر تزريق بتن در درون چاهک ها بهبود می يابد. لذا بر اثر اين امر، علاوه بر آنکه از خاک پايدار براي مهار رانش خاک ناپايدار کمک گرفته می شود، ميزان رانش ناشی از بخش ناپايدار خاک نيز کاهش می يابد.
3- سازه نگهبان در داخل گود جاگير نيست.
4- از خاک موجود برای مهار ديواره گود استفاده می شود.
5- از آن می توان به عنوان سازه نگهبان دائمی حايل ديواره گود استفاده کرد.
6- معمولا هزينه و زمان اجرای کار با اين روش، در پروژه های بزرگ و در احجام زياد، کمتر و ايمنی آن در مقايسه با روشهای ساده تر، بيشتر است.
برخی معايب و محدوديت های روش مهار در خاک عبارتند از:
1- از آنجا که در روش مهار در خاک مهارها برداشته نمی شوند، لذا اين امر می تواند در بهره برداری آتی از زمين مجاور تاثير بگذارد.
2- استفاده از بدنه خاک مجاور ديواره گود و محوطه اطراف ضروری است. لذا در مواردی که خاک مجاور گود در زير يک ساختمان يا حريم تاسيسات و معابر شهری باشد، از اين روش نمی توان استفاده کرد يا استفاده از آن با محدوديت همراه است.
